Wat begon als inspiratiesessie over de Donuteconomie van Kate Raworth mondde uit in een mooie reis langs de voedselketen in de Haarlemmermeer. Een verrijkingsdag voor mijzelf en een groep leerlingen van Xplore. Een middelbare Agoraschool in Amsterdam.  

Bakkerij van Leeuwen
Een kwartier voor tijd – want je weet maar nooit – zit ik in Burgerveen op een bankje langs de Ringvaart soort van wakker te worden. Wat een uitzicht! Als doorgekomen is dat de schoolkinderen van Xplore uitgedund en met vertraging onderweg zijn, zorg ik dat ik precies om 9.00 uur even aanbel. Bakker Danny doet de deur open. Ook vijftien minuten later, als ik voor de tweede keer op de bel druk. Nu mét zes excursiegangers en twee begeleiders.

Achter de deur struikelen we bijna over een aantal witte zakken. Meel van de Gebroeders Ham, waar we later op de dag naartoe zullen doorreizen. De zoete geur van laagjes cake danst ons tegemoet. Bakker Danny en bakker Sander laten zien waar en hoe er elke avond zo’n drieduizend broden worden gebakken. We lopen langs machines die meten, mengen, vormen, helpen rijzen en bakken. Mogen overal proeven en voelen. De leerlingen maken zelfs hun eigen broodje. De prachtige bruidstaart voor maar liefst tachtig personen scoort de meeste ah’s en oh’s.

Na het leggen van de contacten voor een mogelijke stage plek voor één van de leerlingen, verlaten we de bakkerij om buiten nog even stil te staan bij de containers van Meerlanden. Die verzamelen alle restjes brood. Restjes die vervolgens belanden bij de buurtvarkens.

De Elisabeth Hoeve
We reizen door naar Anneke op de boerderij van de Gebroeders Ham. Daar kijken we onze ogen uit. Wat een diversiteit aan werkzaamheden en producten. Zo is de ene leerlingbegeleider helemaal enthousiast over de mogelijkheid om zelf je groenten te kunnen verzamelen in de zelfoogsttuin. En krijgt de andere begeleider een gratis ‘trip down memory lane’ tussen de suikerbieten (daar had hij als kleine jongen nog eindeloos onkruid staan wieden).

Eén van de kinderen verzamelt alle bezochte gewassen als een prachtig boeket bloemen. Haver, gerst, tarwe en knoflook. De baby suikerbiet haalt het boeketje niet. Die verdwijnt als mini monsters in onze monden.

We zien zwaluwen, schapen en een mega-ram. De laatste inclusief toelichting van één van de dagbesteders van de zorgboerderij (de ram ontsnapt geregeld en zorgt dan voor nogal wat turbulentie). Lieveheersbeestjes op de bietenbladeren. Vlinders en bijen in de precies uitgemeten bloemenranden. Net ver of dichtbij genoeg om ook de tocht naar de peren- en appelbloesems van de Olmenhorst te kunnen ondernemen. En natuurlijk kakelende kippen. Blij met onze extra uitgestrooide tarwekorrels.

Anneke laat zien waar diezelfde tarwekorrels automatisch gemalen worden. Het zijdezachte meel verdwijnt in de witte zakken die we al eerder die morgen zagen bij de bakker. Later blijkt dat het automatische malen minder intrigerend is als het zelf doen met een vijzel en stamper. Daar zijn een aantal leerlingen wel even zoet mee. Als we afscheid nemen, liggen er naast het kommetje meer korrels dan er gemalen meel in zit.

The Farm Kitchen
Onze laatste bestemming is The Farm Kitchen, een bijzonder restaurant tegenover het station van Hoofddorp. Hier zijn de sla en de andere groenten van de Elisabeth Hoeve een welkome gast op de tarwebodem van de pizza en het deeg van de wrap.

Voordat we onze tanden erin mogen zetten worden we door Jonathan, de eigenaar, uitgedaagd om de bloemetjes die op tafel staan te proeven. Het zijn de bloemen van het komkommerkruidplantje. Ze smaken voor iedereen anders, maar heerlijk. Zo heerlijk dat sommige leerlingen ze als snoepjes snel achter elkaar weten op te peuzelen.

Jonathan heeft ook nog een tip voor de kinderen: luister vooral niet naar de houdbaarheidsdatum op zuivelproducten als yoghurt, melk en kaas. Die zorgen er namelijk voor dat heel veel eten onterecht in de prullenbak beland. Ruik, kijk en proef. En als het dan toch hebt opgegeten terwijl het bedorven is, dan nog is er geen man overboord. Dat is namelijk heel goed voor de bacteriën in je darmen en je buik en dus voor je weerstand!

En dan mogen we eindelijk genieten van onze pizza en wrap en is het kringetje bijna rond. Bijna, want ook bij The Farm Kitchen wordt niet alles opgegeten. Wat er overblijft gaat naar de composteer machine in de kelder. Daar wordt van alle restjes compost gemaakt. En die compost verrijkt vervolgens weer de akkers van onder andere De Elisabeth Hoeve.

Dat geldt overigens niet voor onze restjes. Die gaan lekker mee naar huis, zodat papa en mama ook mee kunnen genieten van de heerlijke gerechten.

Aan het einde van de dag zitten we vol. Vol met indrukken, vol met informatie en vol met eerlijk eten.

Mijn verrijking:
Ik ben onder de indruk van de warmte waarmee we ontvangen werden door alle drie de schakels in deze korte voedselketen. Bakker Danny en Sander zaten aan het einde van hun werkdag, maar lieten ons onvermoeibaar alle stappen in de bakkerij zien. Anneke vlocht de informatie over het boeren akkerleven flexibel om alle vragen en uitdagingen van de leerlingen heen. En ook Jonathan maakte tussen alle drukte tijd voor ons. Tijd om zijn liefde en passie voor alles wat de aarde ons te bieden heeft aansprekend en via onze maag over te brengen.

Verder neem ik nog mee dat:

  • Voedselverspilling tegengaan en kringlopen sluiten op heel veel plekken mogelijk is. Denk aan de restjes brood die bij de bakkerij als voedsel naar de varkens gaan en bij The Farm Kitchen als compost weer om de akkers van de boer belanden.
  • Eerlijk eten met het ontstaansverhaal erachter extra lekker smaakt.
  • Alles wat lekker is ook (of juist) van dichtbij kan komen.
  • Ik een kijkje in de keuken heb gekregen van drie prachtige beroepen.

Ben je benieuwd hoe de leerlingen van Xplore deze verrijkingsdag hebben ervaren? Koen en Tijmen schreven dit verslag met foto’s van Micha.