Het is weer de tijd van de vallende blaadjes. En alsof dat niet al genoeg is om somber van te worden (helaas werkt dat in mijn gestel zo) komen ook al die fijne beelden van onze boze en bange medelanders geregeld langs op TV en in de krant. Wat is dat toch dat deze mensen zo boos en bang zijn en dat vooral ook willen uiten? En wat schieten we daar eigenlijk mee op?

Een kleine zijstap naar onze emoties

Samengevat: negatieve emoties (als angst en boosheid) versmallen ons denkvermogen en positieve emoties (als dankbaarheid en nieuwsgierigheid) vergroten dat juist.

Hoe werkt dat dan?

Negatieve emoties als angst waren vroeger – in de tijd van de sabeltandtijger – heel belangrijk. Die emoties zorgde ervoor dat we snel konden reageren. Dat we vluchtten, vochten of juist verstijfden. Dat alles om te overleven. We konden zo snel reageren omdat deze emoties via een ouder stuk brein hun werk doen. Het nieuwste stuk brein – onze préfrontale cortex – wordt bij deze emoties overgeslagen. En dit is in noodsituaties prettig, want dat nieuwere stuk brein is wat trager in zijn reactievermogen. En tja, dan was je vroeger al opgegeten.

Waar is die préfrontale cortex dan goed voor? Onze préfrontale cortex zorgt er juist voor dat we kunnen denken, dat we oplossingen kunnen vinden en dat we creatief daarin kunnen zijn. Dus niet één weg die naar Rome leidt, maar meerdere bedenken, of misschien wel een ander reisdoel. Veel handiger natuurlijk als we met een complex probleem als de vluchtelingen stroom richting de Europese Unie te maken krijgen.

De negatieve emoties zitten ons dan dus eigenlijk in de weg. Want ook al is het niet meer zo dat we direct bedreigt worden en direct moeten handelen. Als er negatieve emoties in het spel zijn, dan werkt ons brein nog wel zo. De weg naar ons préfrontale cortex wordt afgesneden en ons denkvermogen versmalt.

Hoe zit dat dan met positieve emoties? Die zorgen nu juist voor het openstellen van deze weg. Ze vergroten ons denkvermogen. Het doel van positieve emoties is ook groei en ontwikkeling (in tegenstelling tot overleven, het doel van negatieve emoties). Natuurlijk zit het iets ingewikkelder in elkaar en spelen bijvoorbeeld neurotransmittors als adrenaline en dopamine ook een belangrijke rol. Maar de basis blijft hetzelfde: negatieve emoties vernauwen ons denkvermogen, positieve emoties vergroten dat juist.

Reuze handig om  dit te weten, want daardoor kunnen we bewust gebruik maken van onze natuurlijke neiging. Bijvoorbeeld door bewust op zoek te gaan en stil te staan bij positieve emoties als genieten, waarderen, trots en nieuwsgierigheid. Zodat we zelf zorgen voor die open mind en met oplossingen kunnen komen. Ook voor de lastige problemen.

Een aantal mogelijkheden hoe dat kan:

  • Geef meer aandacht aan de positieve dingen in je leven en waardeer de kleine momenten. ik probeer dat bijvoorbeeld te doen door te genieten van de geur en de kleur van die vallende blaadjes. En door geregeld 10 dingen voor mezelf op te schrijven waar ik dankbaar voor ben.
  • Start een vergadering eens met een rondje “wat heb je de afgelopen week gedaan waar je trots op bent, of een goed gevoel bij hebt?”. Ik durf je op een briefje te geven dat je vergadering met heel andere energie zal starten en het behandelen van dat vervelende punt later in de vergadering gemakkelijker zal gaan. Of laat eens wat vaker een collega of vriend(in) weten wat je in hem of haar waardeert.
  • Neem een voorbeeld aan bedrijven als Tesla van Elon Musk (maakt elektrische auto’s). Niks angst voor het nieuwe of angst dat de concurrent er met je idee (of je werk) vandoor gaat. Nee hoor, wees nieuwsgierig en ga lekker uitproberen. Stuur je auto – met een prototype van het automatisch besturingssyteem – de weg op met de vraag aan klanten: “geef de fouten door, zodat we het systeem door kunnen ontwikkelen”.

Laten we dit ook doen met onze nieuwe medelanders; gewoon uitproberen en gaandeweg aanpassen. Zet die beperkende regels (en overtuigingen) aan de kant en ga ervoor. En dan, ja medelanders, als het echt mis gaat dan horen we het graag, want dan kunnen we er iets mee. Nu niet, want nu is het de angst die praat. Angst voor iets dat op dit moment nog fictief is. En deze angst versmalt ons denkvermogen en die hebben we nu juist zo hard nodig.

Ik wens je veel positiviteit toe de komende tijd. Om je daarbij alvast op weg te helpen een prachtig filmpje om je hart en geest alvast te openen.

With your own two hands, you can change the world.